Βώκος, Νικόλαος

(Ύδρα 1861 – Παλαιό Φάληρο 1902). Ζωγράφος. Απόγονος του Ανδρέα Μιαούλη, σπούδασε στο Σχολείο των Τεχνών της Αθήνας, όπως ονομαζόταν τότε η σημερινή Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, και συνέχισε στο Μόναχο, με καθηγητές τον Νικόλαο Γύζη, τον Λεφτς και τον Μίλερ. Μετά την αποφοίτησή του, εγκαταστάθηκε στο Μόναχο και ίδρυσε δική του σχολή ζωγραφικής. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1902, δύο μήνες πριν από τον θάνατό του. Τα γνωστά έργα του Β. είναι σχετικά λίγα, όχι μόνο επειδή ο πρόωρος θάνατος ανέκοψε την παραγωγή του, αλλά επειδή θα υπάρχουν ασφαλώς και πίνακές του άγνωστοι ακόμα, διασκορπισμένοι στο εξωτερικό. Οι πληροφορίες ότι η διδασκαλία στάθηκε εμπόδιο στη ζωγραφική του δεν είναι εξακριβωμένες. Γεγονός παραμένει ότι έλαβε μέρος σε αρκετές καλλιτεχνικές εκδηλώσεις στην Ευρώπη και την Αμερική, και ότι από το 1885, όταν ο σύλλογος Παρνασσός άρχισε να οργανώνει καλλιτεχνικές εκθέσεις στην Αθήνα, ο Β. συμμετείχε πάντοτε στέλνοντας έργα του από το Μόναχο. Διάφορα θέματα είχαν κινήσει το ενδιαφέρον του και ιδίως τα ρωπογραφικά, αγαπητά τότε στο καλλιτεχνικό περιβάλλον του. Ιδιαίτερα όμως επιδόθηκε στις νεκρές φύσεις ή σε επιτραπέζια με κύριο εικονογραφικό στοιχείο τα ψάρια, αναμνήσεις ίσως της νησιώτικης προέλευσής του. Τα ψάρια και τα θαλασσινά καταλαμβάνουν τον μεγαλύτερο χώρο σε αυτούς τους πίνακες και αποδίδονται με ένα σχέδιο αδρό, σφιχτό, ελαστικό, με οξείς και έντονους φωτισμούς, ενώ τοποθετούνται πάνω σε επιφάνειες που δεν έχουν τη συνηθισμένη σε παρόμοιες συνθέσεις υφή ξύλου τραπεζιών ή υφασμάτων, αλλά δίνουν την εντύπωση του βυθού της θάλασσας. Συγκεντρώνοντας ο καλλιτέχνης το βάρος της εκφραστικής του δύναμης σε αυτά τα στοιχεία, κατορθώνει να προβάλει ολοζώντανη την εικόνα ενός αμείλικτου και τραγικού θαλασσινού κόσμου. Η παρουσία στους ίδιους πίνακες αντικειμένων κατασκευασμένων από τον άνθρωπο (κεραμικά, γυάλινα, χάλκινα σκεύη) ή καρπών (λεμόνια) έχει παραδοσιακό και συμβατικό χαρακτήρα και, παρά τη δεξιοτεχνία της κατασκευής, δεν ευνοεί πάντοτε τη σύνθεση. Έργα του Β. βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη Αθηνών, στη συλλογή Κουτλίδη (δύο Νεκρές φύσεις με ψάρια και η ρωπογραφία Χωριατοπούλα με την κατσίκα) και σε διάφορες συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. «Νεκρή φύση», έργο του ζωγράφου Νικόλαου Βώκου, ο οποίος συγκεντρώνει το βάρος της εκφραστικής του δύναμης στην απεικόνιση θαλασσινών (Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα· φωτ. Μ. Σκιαδαρέση).